Verborgen begeertes

 Eric Fischl - The old man's boat and the old man's dog, 1981
   
 
   Bij het speuren naar kunst op internet stuitte ik op dit schilderij. Ik werd onmiddellijk gegrepen door de merkwaardige voorstelling. Terwijl ik er langer naar keek, ontrolde zich voor mijn ogen een bizar verhaal.
 
   We bevinden ons op een jacht op volle zee. In het midden ligt een vrouw met haar rug naar ons toe. Ze is naakt, wat geaccentueerd wordt door haar witte billen. Ze is kennelijk niet gewoon er zo bij te liggen. Een Dalmatiër heeft een poot over haar been gelegd, alsof hij op het punt staat haar te bespringen. Een vergelijkbare scène speelt zich af tussen de twee mannen op de achtergrond.
   Daar tussenin zit een man pontificaal met zijn kruis naar ons toe, al wordt het zicht hierop ons door de heup van de vrouw half ontnomen. Hij drinkt een blikje bier en kijkt ons brutaal aan, maakt ons tot getuige, een voyeur van dit confronterende schouwspel.
   Op de voorgrond zit nog een vrouw. Ze is als enige gekleed, heeft een zwemvest aan. Ze heft een vinger op. Wil ze waarschuwen voor de grote donkere golf die aan komt rollen? Gaat de boot weldra een prooi vormen voor de golven? Is zij de enige die het gevaar ziet en er op is voorbereid? Moeten de anderen soms boeten voor hun schaamteloze losbandigheid?
   De titel van het schilderij helpt ons voor antwoorden niet veel verder. Integendeel. De hond hadden we al opgemerkt, maar waar is toch die oude man?
 
   De schilder van dit verhaal is Eric Fischl. Ook in andere werken speelt hij met seksuele taboes en bezorgt menig kijker een ongemakkelijk gevoel. Het is alsof hij het publiek uit zijn omgeving, de Amerikaanse buitenwijken een spiegel wil voorhouden. Op het oog wonen er allemaal keurige, nette mensen, maar zoals zo vaak schijn bedriegt. Achter de façades wemelt het van heimelijke verlangens en verborgen begeertes, die Fischl genadeloos blootlegt aan de hand van het vaak bespottelijke gedrag dat mensen daarbij vertonen.
  Het gaat hem daarbij zeker niet om een pleidooi voor een strengere moraal, maar vooral om de hypocrisie, waarmee deze taboes omgeven worden, zichtbaar te maken en te doorbreken.

.

 Birthday boy, 1983

.

 Daddy's girl, 1984

.

                  Girl with doll, 1987



  The bed, the chair, waiting - 2000

 The bed, the chair, jetlag - 2000

 The drink, 2006



   Eric Fischl genoot zijn opleiding aan de academie in het Californië van de jaren zeventig. 'Figuratief' was destijds een vies woord. Schilderkunst was op sterven na dood. Vrijheid luidde het motto: leren tekenen is nergens voor nodig, doe maar waar je zin in hebt.
   ‘Iedereen was naakt,’ herinnert Fischl zich van de modelklas. ‘De helft van de mensen zat onder de verf. De modellen zaten roerloos in de hoek zich tot tranen toe te vervelen. Alle anderen gooiden spullen in het rond, klommen naar het plafond, sprongen tussen de verfbussen. Het was een complete dierentuin.’
   Te midden van deze chaos heeft Fischl zichzelf de techniek meester moeten maken. Daarom oogt zijn stijl naar het oordeel van de critici wat onbeholpen, maar dit wordt ruimschoots gecompenseerd door de verhalen die hij heeft te vertellen en de overtuigende manier waarop hij deze in zijn karakters weet vorm te geven.
.
 


 Untitled, 2006
.