Felix Vallotton - Vrouw met zwarte hoed (1908)
.
Haar gezicht half in de schaduw, de ogen neergeslagen. De zwarte omslagdoek is van de schouders gegleden, een fraai gevormde borst onthullend, de naakte huid
badend in het licht. Probeert ze ons te verleiden? Slaagt ze hier ook in? Het is
maar hoe je het bekijkt.
Met dit werk demonstreert Felix Vallotton
zijn vaardigheid als klassiek portretschilder. Toch neemt hij tegelijkertijd
afstand van de traditie, door niet een welgestelde dame met fijne
aristocratische trekken te portretteren, maar een gewone
vrouw met ‘een alledaags, bijna saai gezicht’. Aldus de begeleidende tekst in
de Hermitage Amsterdam waar dit schilderij op dit moment is te bewonderen.
‘Gauguin, Bonnard, Denis’ luidt de naam van
de huidige tentoonstelling aldaar. Dat betekent in de praktijk slechts drie werken van
Gauguin, iets meer van Bonnard en een flink aantal van Denis. Een kniesoor die
daar op let, want er valt genoeg te genieten. Zo zijn er ook werken te zien van minder bekende kunstenaars die zich rond 1900 samen met Bonnard en
Denis hadden verenigd onder de naam les
Nabis, waaronder Vuillard en Vallotton.
‘In tegenstelling tot de impressionisten,
die vooral momentopnames van licht in de natuur proberen te vatten, leggen de
Nabis [in navolging van Gauguin] de nadruk op kleur, expressie, symbool en
verbeelding - ze banen het pad voor de vrije abstracte kunst,’ zo valt in de
begeleidende folder te lezen.
Terug naar de gewone vrouw met het
‘alledaagse, bijna saaie gezicht’. Kwam het door deze frase dat ik wat langer
bij haar stil bleef staan? In elk geval voelde ik al snel verontwaardiging
opkomen. Hoezo saai? Te gewoontjes voor de fijnbesnaarde smaak van deze
kunstkenner? Wat verbeeldt hij zich wel? Hoe durft hij deze vrouw zo te beledigen?
Wat een verwaande kwast om zoiets te schrijven?
Hoe langer ik naar de vrouw keek, hoe mooier
ik haar gezicht vond worden. Geen onnodige opsmuk. Alleen een dun gouden halskettinkje
en een roze strik op de hoed als subtiele accenten. De opengevallen omslagdoek,
die niet alleen wil verleiden, maar ook haar kwetsbaarheid blootgeeft.
Ontroering maakte zich van mij meester…
Opeens bekroop mij een gevoel van
herkenning. De vrouw deed me aan iemand denken, maar aan wie? Ik kon haar niet thuisbrengen
- ook nu ik dit stukje zit te tikken nog altijd niet. Misschien is dit wel de
kracht van dit portret, straalt het gezicht van de vrouw een alledaagse
schoonheid uit, is het alsóf je haar kent, haar net nog bent tegengekomen –
allesbehalve saai!
Zijn er eigenlijk wel vrouwen met saaie
gezichten? Is niet iedere vrouw mooi op haar eigen manier, voor wie het wil
zien, voor wie er oog voor heeft?
Ter afsluiting en illustratie hierbij een
aantal andere portretten van Felix Vallotton - gezichten van vrouwen, je blijft
er naar kijken…
Portret van Juliette Lacour
.
Modellen
.
Portret van Marthe Mellot (vrouw van Alfred Natanson)
.
Vrouw met kruik
.
Portret van Gabrielle Vallotton
.
Portret van Madame Hasen
.
Koketterie
.
Zwarte vrouw
.
Jonge vrouw met hoofddoek
.
Het gele laken
.
Felix Vallotton
.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten